De meeste mensen die voor de eerste keer een woning willen kopen, kiezen vaak voor een bestaande woning. Nochtans zijn er ook een aantal goede redenen om voor nieuwbouw te kiezen. De voor- en nadelen van bouwen en renoveren tegen elkaar afgewogen.

Op zoek naar een eerste eigen woning moet je ook hier even goed over nadenken. Ga je zoals de meesten voor een bestaande woning, of val je eerder voor nieuwbouw? Dat is niet alleen een kwestie van persoonlijke voorkeur, maar ook van het afwegen van objectieve voor- en nadelen.

Voordelen nieuwbouw kopen

• Gunstig energiepeil: Nieuwbouw moet aan strenge energetische eisen voldoen (isolatie, hernieuwbare energie, verluchting…). Zo’n woning verbruikt dus bijzonder weinig energie per vierkante meter. Tegenwoordig een heel belangrijk argument.
• Je kan vaak zelf de inrichting bepalen: Zeker als je op plan koopt (nog niet gerealiseerde nieuwbouw), kan je heel wat keuzes zelf maken. Doorgaans moet je wel extra betalen voor speciale wensen (andere toestellen in de keuken, natuursteen in de badkamer…).
• Beperkte onderhoudskosten: Aan een ouder huis heb je soms hoge onderhoudskosten, bij nieuwbouw valt dat normaal gezien goed mee. Bovendien is de aannemer de eerste tien jaar aansprakelijk voor bouwfouten

Nadelen nieuwbouw kopen

• Vaak duurder én compacter: Nieuwbouw komt met een prijskaartje. Als je de prijs van nieuwbouw per vierkante meter vergelijkt met die van bestaande woningen, is nieuwbouw vaak duurder. De meeste nieuwbouwwoningen zijn ook kleiner in oppervlakte dan bestaande woningen.
• Aankoopkost kan nog oplopen: Bij aankoop op plan voorzien verkopers tegenwoordig vaak een clausule die prijsstijgingen toelaat. Zo kunnen ze de stijgende kostprijs van materialen en lonen doorrekenen. Als kredietnemer voorzie je in dat geval dus best wat extra marge.
• BTW-regime mogelijk ongunstig: Als je een nieuwe woning koopt van een bouwpromotor, betaal je 21% BTW, iets dat niet het geval is bij een bestaande woning (je betaalt dan wel registratierechten). Maar er zijn uitzonderingen. Met name als de woning in de plaats komt van een afgebroken gebouw betaal je maar 6% BTW (er gelden nog een aantal extra voorwaarden).
• Kopen op plan: Vaak worden nieuwbouwwoningen op plan verkocht, dus voor er nog maar aan de ruwbouw is begonnen. Je kan met andere woorden niet rondlopen in de woning voor je ze koopt maar bent afhankelijk van plannen en computersimulaties.
• Wachten op oplevering: Terwijl een bestaande woning vaak meteen of toch vrij snel beschikbaar is, is dat voor een nieuwbouw doorgaans niet het geval. Bovendien zijn vertragingen mogelijk.

Voordelen bestaande woning kopen

• Vaak goedkoper per m²: Als je puur naar oppervlakte kijkt, zijn bestaande woningen dikwijls goedkoper per vierkante meter. Maar verlies ook andere kosten niet uit het oog.
• Huizen met een verhaal en een ziel: Heeft een vintage car voor jou meer charme dan een hedendaagse auto? Shop je liever tweedehands dan nieuw? Als je antwoord twee keer ja is, hou je misschien ook meer van bestaande woningen dan van nieuwbouw.
• Doorgaans snel beschikbaar: Als je vandaag een bestaande woning koopt, kan je er binnen de vier maand intrekken (na het verlijden van de akte). Bij op plan gekochte nieuwbouw kan dat algauw een paar jaar duren. Maar er bestaat natuurlijk ook onmiddellijk beschikbare nieuwbouw.
• Kadastraal inkomen (KI) doorgaans veel gunstiger: Het KI is een fictief huurinkomen dat gebruikt wordt om onroerende voorheffing te berekenen, een jaarlijkse belasting op woningen. Voor oudere woningen is die belasting meestal lager dan voor nieuwe.

Nadelen bestaande woning kopen

• Vraagprijs is niet hetzelfde als verkoopprijs: De vraagprijs is niet noodzakelijk de prijs waaraan het pand wordt verkocht. Dat kan een voordeel zijn als je een lagere prijs biedt en het bod wordt aanvaard. Maar het kan ook een bron van stress zijn als je telkens wordt overboden. Let op, een bod is bindend.
• Hogere kosten voor energie: Veel oudere woningen hebben een lager energiepeil. Dat betekent niet alleen dat je veel geld kwijt kunt zijn aan verwarming. Wanneer je vanaf 1 januari 2023 in Vlaanderen een woning koopt met energiepeil E of F, ben je bovendien verplicht om energetisch te renoveren en het peil tot minstens D op te krikken. Voor het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaan zulke verplichtingen nog niet.
• Verbouwkosten kunnen oplopen: Een bestaande woning is dan misschien wel goedkoper in aanschaf, er zijn soms ingrijpende verbouwingen nodig. Laat je bij twijfel vergezellen door een architect of aannemer om in te schatten hoeveel de verbouwingskosten zouden bedragen om van je koopwoning een droomwoning te maken.
• Onderhoudskosten zijn doorgaans hoger: Aan een oude woning zijn vaak ook veel onderhoudskosten, bijvoorbeeld voor het buitenschrijnwerk, het dak, de dakgoot… Als een huis niet regelmatig onderhouden wordt, kunnen de kosten uiteindelijk sterk oplopen, terwijl dat in de eerste tien jaar van een nieuwbouw doorgaans goed meevalt.

Je hoeft in deze fase van het koopproces nog niet te kiezen of je voor nieuwbouw of een bestaande woning kiest, maar het is wel nuttig om er rekening mee te houden in het verdere zoekproces. Als je daarentegen de knoop nu al doorhakt, dan vereenvoudigt dat het verdere zoekwerk.